آشنایی با گیتار دوازده سیم

گیتار دوازده سیم(Twelve-string Guitar) نوعی گیتار آکوستیک یا الکتریک با سیم های فلزی است که به جای شش سیم، دوازده سیم دارد. نحوه ی قرارگیری سیم ها به صورت شش دسته ی دوتایی است که هر دسته کورس(Course) نامگذاری می شود. در واقع در سازشناسی واژه‌ی کورس به تعداد دو یا بیشتر سیم های مجاور روی سازهای زهی گفته می شود که سیم ها با فاصله ی کمی نسبت به هم قرار می گیرند، ولی هر کورس با دیگری فاصله‌ای استاندارد دارد. در عکس زیر به وضوح فواصل هر کورس با یکدیگر و سیم‌های هر کورس را می توانید مشاهده کنید. 

گیتار دوازده سیم نسبت به گیتار آکوستیک معمولی صدایی غنی تر، پرتر و با زنگی متفاوت را ارائه می دهد. اصولا صدای این نوع گیتار به علت تفاوت بسیار کم فرکانس های هر کورس(دو سیم مجاور) یک نوع افکت کوروس(Chorus) طبیعی را داراست. کوک این گیتار با گیتار های دیگر یکسان است و اکثر گیتاریست ها از کوک استاندارد برای این گیتار استفاده می کنند. در هر کورس از گیتارهای دوازده سیم معمولا سیم بالایی صدای بم تری را نسبت به سیم دوم ارائه می دهد و فاصله ی موسیقیایی هر جفت یا یکسان(Unison) است یا اکتاو(Octave)، این نوع تنظیم را اولین بار کمپانی ریکنبیکر(Rickenbacker) در مدل “۳۶۰/۱۲″ خود بکار گرفت و بعد ها به عنوان تنظیم استاندارد در خیلی از گیتارهای دوازده سیم بکار گرفته شد. گیتار دوازده سیم در دو فرم الکتریک و آکوستیک ارائه می شوند، نوع آکوستیک این گیتار به مراتب رایج تر است.

مشنا دقیق گیتار دوازده سیم مدرن نا مشخص است با این حال بسیاری اجداد این ساز را دو ساز مکزیکی با نام های گیتارا سپتیما(guitarra séptima) و باجو سکستو(bajo sexto) می دانند. در دهه های ۲۰ و ۳۰ میلادی این نوع گیتار به یکی از اعضای اصلی دو سبک فولک(Folk) و بلوز(Blues) تبدیل شد، دلایل اصلی این امر صدای پرحجم و پخته‌ی این گیتار بود که می توانست بهترین همراه برای خوانندگان و یکی از بهنرین گزینه ها برای ریتم گیتار و آکورد نوازی باشد. گیتاریست ها معمولا از گیتار دوازده سیم برای لید گیتار استفاده ی چندانی نمی کنند چون پیاده سازی تکنیک های مختلف به ویژه بند کردن(Bend) و نواختن هر سیم بصورت جداگانه سخت تر از نوع شش سیم گیتار است. گیتار دوازده سیم امروزه در سبک های فولک، راک و پاپ رایج است.

برخی گیتاریست های مطرحی که از این نوع گیتار استفاده می کنند عبارتند از :

• جیمی پیج(Jimmy Page) از گروه لد زپلین(Led Zeppelin)
• الکس لایفسان(Alex Lifeson) از گروه راش(Rush)
• دیو ماستین(Dave Mustaine) از گروه مگادث(Megadeath)
• تام یورک(Thom Yorke) از گروه ردیوهد(Radiohead)
• جان لنان(John Lennon)
• باب مارلی(Bob Marley)
• نیل یانگ(Neil Young)